Pensioensparen is een pensioenspaarregeling die door de Belgische overheid wordt aangeboden. Je kunt er geld voor je pensioen mee wegzetten, naast het staatspensioen. Het komt met een aanzienlijke belastingvermindering, waardoor het een aantrekkelijke optie is voor wie voor zijn pensioen spaart.

We hebben dit onderwerp uitgebreid behandeld in onze gids voor pensioensparen. Maar hoe verhoudt dit zich tot het sparen voor je pensioen via passief beleggen, door te beleggen in ETF's en indexfondsen? Welke methode leidt tot een hoger resultaat?

Dat is de vraag die Gary, mede-oprichter en CEO van Marker.io, ons op Twitter stelde. We vonden het bijzonder relevant voor de Belgische gemeenschap. In feite overtuigde wat we ontdekten Curvo mede-oprichter Yoran om de manier waarop hij voor zijn pensioen spaart te heroverwegen.

Hoe werkt "épargne-pension" / "pensioensparen"?

Het mechanisme van pensioensparen is eigen aan België.

Zoals we in de inleiding zeiden, is pensioensparen een manier om extra geld opzij te leggen voor je pensioen, bovenop het staatspensioen dat elke Belgische werknemer op de pensioengerechtigde leeftijd begint te ontvangen. Het is vrijwillig, dus je kunt ervoor kiezen bij te dragen aan een pensioenspaarrekening als je dat wilt. Bovendien gebeurt het op individuele basis en niet via je werkgever.

Hoe beslis je hoeveel je opzij moet zetten voor je épargne-pensioen? Elk jaar bepaalt de Belgische staat een maximumbedrag dat je voor dat jaar kunt bijdragen aan je épargne-pensioenrekening. Dit bedrag is vastgesteld op €1.310 voor 2024 en groeit elk jaar een beetje. Om bij te dragen aan je épargne-pensioen ga je gewoon naar je bank en vertel je dat je een épargne-pensioenrekening wilt openen.

Deze rekening is ofwel:

  • een verzekering. Je verdient elk jaar een vaste rente. Het rendement zal laag maar voorspelbaar zijn.
  • een fonds. De bank belegt je bijdragen in aandelen en obligaties via speciale fondsen. Vergeleken met de verzekering kun je een potentieel hoger rendement behalen. Maar het rendement is risicovoller vanwege de onvoorspelbare markten.

Het mooie van "épargne-pension" is dat het een belastingvoordeel biedt van 25% van je inleg. Als je dit jaar bijvoorbeeld het maximale bedrag van €1.310 hebt bijgedragen, verdien je €327,50 terug via je belastingaangifte. In wezen betekent dit dat je slechts €982,50 uit eigen zak hebt bijgedragen en dat de staat de rest subsidieert. Als je gedurende het jaar minder dan €990 hebt bijgedragen, is het belastingvoordeel 30%, dus het is nog hoger in verhouding tot je bijdrage. Gratis geld, daar houden we van!

Maar er is een twist. Zodra je de grens van €990 overschrijdt en zelfs als je niet de totale €1.310 inlegt, krijg je nog steeds de 25% korting op het totale bedrag, wat betekent dat je je bijdrage zorgvuldig moet overwegen. Hier is een voorbeeld: als je € 1.100 per jaar bijdraagt, krijg je een belastingkorting van 25%, oftewel € 275. Dit is minder dan de € 297 belastingaftrek. Dit is minder dan de €297 belastingkorting als je maar €990 had ingelegd. Dus als je besluit om meer dan €990 bij te dragen en je wilt je belastingkorting maximaliseren, zorg er dan voor dat het bedrag hoger is dan €1.188.

We legden eerder uit waarom passief beleggen een geweldige manier is om voor je pensioen te sparen. Welke zal een hoger pensioen opleveren: passief beleggen of pensioensparen? Laten we het eens uitzoeken!

De simulatie

Laten we onze bevindingen in een reëel scenario plaatsen. We beginnen met Nathan als voorbeeld. Sinds hij op 23-jarige leeftijd begon te werken, droeg hij elk jaar €1.310 bij aan zijn pensioen. Dit doet hij totdat hij 67 jaar is, de officiële pensioenleeftijd.

Laten we eens naar drie scenario's kijken:

  1. Zijn bijdragen gaan naar een pensioenspaarverzekering. Voor de simulatie hebben we gekozen voor het Belfius Life Plan. Deze rekening wordt aangeboden door Belfius, een grote Belgische bank (we hebben geen enkele band met Belfius). Het levert een jaarlijkse rente op van 2,00% vanaf 2023.
  2. Zijn bijdragen gaan naar een pensioenspaarfonds, namelijk het Belfius Pension Fund High Equities fonds. Met behulp van historische gegevens hebben we berekend dat dit fonds tussen 1990 en 2023 een jaarlijks rendement van 5,74% heeft behaald. We zullen dit rendement gebruiken voor de simulatie.
  3. Zijn bijdragen gaan naar IWDA, een ETF die de MSCI World index volgt (passief beleggen). Om rekening te houden met het belastingvoordeel dat "épargne-pension" biedt, draagt Nathan in dit scenario elk jaar slechts €982,50 bij. Tussen 1990 en 2023 heeft IWDA een jaarlijks rendement van 7,81% opgeleverd.

ETF's winnen op de lange termijn

Hoe evolueerden Nathan's besparingen in de drie scenario's? Bekijk de grafiek hieronder.

Simulatie die pensioensparen vergelijkt met passief beleggen over een arbeidsloopbaan van 23 tot 67 jaar.

‍

De eerste vaststelling is dat alle drie de scenario's resulteren in een groter pensioen dan de som van Nathan's jaarlijkse bijdragen als hij ze op een spaarrekening had gehouden (paarse lijn). Zowel pensioensparen als passief beleggen zijn dus een betere optie dan een spaarrekening.

Ten tweede blijkt dat passief beleggen het op de lange termijn wint van pensioensparen. Tot de leeftijd van 35 jaar compenseert het belastingvoordeel van 25% het lagere rendement van het pensioenspaarfonds vergeleken met dat van passief beleggen via IWDA, zodat het rendement tussen de twee ruwweg vergelijkbaar is. Na de leeftijd van 36 is het belastingvoordeel echter niet voldoende om het veel hogere rendement dat met passief beleggen wordt behaald te compenseren.

Op 67-jarige leeftijd kan Nathan met:

  • Verzekering "épargne-pension": €80.743
  • "Fonds épargne-pension: €240.921
  • passief beleggen: €357.960

Dat zijn aanzienlijke verschillen!

Waarom pensioenspaarfondsen minder goed presteren dan ETF's

Een van de redenen waarom het pensioenfonds minder goed presteert dan de MSCI World index is de regelgeving. De Belgische staat legt regels op zodat pensioenfondsen geen volledige vrijheid hebben in hun beleggingsstrategie. Zo moet bijvoorbeeld 80% van de gehele portefeuille worden belegd in bedrijven en obligaties uit de Europese Unie. Dergelijke regels beperken de mogelijkheid tot diversificatie en stellen daarom een limiet aan het jaarlijkse rendement dat deze fondsen kunnen behalen.

Een tweede reden zijn de kosten. Pensioenspaarfondsen, die actief beheerd worden, zijn een stuk duurder dan ETF's op basis van indexen zoals IWDA. Terwijl IWDA 0,20% per jaar kost en geen instapkosten, kost het pensioenspaarfonds 1,05% per jaar met instapkosten van 3%.

Tot slot kun je een plotselinge daling op 60-jarige leeftijd zien in de ontwikkeling van de grafieken voor pensioensparen. Dit komt door een belasting van 8% die je moet betalen als je 60 wordt, zodat de overheid gedeeltelijk wordt gecompenseerd voor de jaarlijkse belastingvoordelen (niets is gratis 😏). In het geval van het pensioenspaarfonds wordt dit vreemd genoeg berekend op een fictief jaarlijks rendement van 4,75% in plaats van op het werkelijke rendement van het fonds. Dit resulteerde in een verlies van €9.478 op 60-jarige leeftijd. In ons geval is deze regel voordelig omdat het rendement van het fonds 5,74% was. Maar veel pensioenspaarfondsen hebben een jaarlijks rendement behaald dat lager is dan 4,75%, waardoor je uiteindelijk meer betaalt dan wanneer de eindheffing wordt berekend over het werkelijke rendement.

Om je te helpen dit te begrijpen, hebben we een simulator gebouwd waarmee je dit kunt ontdekken:

  • Hoeveel je eigenlijk spaart en of het genoeg is om je leven na je pensioen te onderhouden.
  • Je betaalt een belasting op 60-jarige leeftijd die veel van het belastingvoordeel vermindert.
  • Je betaalt flinke vergoedingen aan de banken (daarom verkopen ze deze fondsen waarschijnlijk zo graag).

Andere nadelen van pensioensparen

Het kleinere pensioen is niet het enige dat pensioensparen minder wenselijk maakt. Er zijn ook andere beperkingen om rekening mee te houden:

  • Je spaargeld zit vast tot je 60ste. Je kunt het geld op vroegere leeftijd opnemen, maar dan krijg je een zware belastingboete van 33%. Daarom is deze optie niet aan te bevelen. Bij passief beleggen ben je vrij om op elk moment gelden op te nemen, ongeacht de reden. Misschien koop je een huis, of krijg je te maken met een gezondheidscrisis.
  • "Épargne-pensioenverzekeringen en -fondsen hebben een instapvergoeding. Het Belfius Pensioenfonds Hoge Aandelen heeft bijvoorbeeld een instapvergoeding van 3%. Dit betekent dat je de bank €39,30 moet betalen elke keer dat je €1.310 inlegt. Daarentegen zijn er geen instapkosten als je passief belegt.
  • Pensioenspaarfondsen zijn duur. Ze worden actief beheerd, wat betekent dat er hogere lopende kosten zijn. Het Belfius Pension Fund High Equities fonds heeft lopende kosten van 1,35%. Passieve beleggingsproducten zoals indexfondsen en ETF's zijn aanzienlijk goedkoper.
  • Je kunt niet meer sparen dan het door de staat opgelegde maximum. Als je elk jaar meer dan €1.310 wilt sparen, moet je een manier vinden om het overschot op een andere manier te investeren.

Conclusie

Nathan's simulatie toonde aan dat passief beleggen een hoger pensioen oplevert dan dat van het door de Belgische staat aangeboden pensioensparen. Bovendien is het flexibel. Je bent niet gebonden aan de door de Belgische overheid vastgestelde jaarlijkse limiet en je kunt je geld op elk moment opnemen.

Wat we in dit artikel ontdekt hebben overtuigde Curvo mede-oprichter Yoran om de manier waarop hij voor zijn pensioen spaart te heroverwegen. Zijn bank had hem eerder een pensioenspaarverzekering verkocht. Hij heeft die sindsdien opgezegd en via Curvo een passieve beleggingsportefeuille opgezet. Daarin doet hij al zijn huidige bijdragen.

Zit je met de volgende vragen?

Heeft pensioensparen nog zin?

Als je bijna met pensioen gaat, is het belastingvoordeel erg aantrekkelijk en een investering zonder belastingvoordeel zal daar waarschijnlijk niet tegenop kunnen. Maar als je jong bent en nog tientallen jaren te gaan hebt voordat je met pensioen gaat, is het verstandig om naar andere beleggingsmogelijkheden te kijken. De forse eindbelasting en hoge kosten die de banken in rekening brengen, doen veel voordelen van pensioensparen teniet. Wij denken dat indexbeleggen de beste manier is voor jonge Belgen om te sparen voor hun financiële toekomst.

Waarom zou je niet aan pensioensparen doen?

De belangrijkste reden om niet aan pensioensparen te doen is als je een hoger rendement behaalt met een andere manier van beleggen. Pensioensparen kan ook niet de beste optie zijn als je je spaargeld nodig hebt voor je 60e, omdat je geld dan vaststaat tenzij je een flinke boete van 33% betaalt.

Bronnen

Passief beleggen (IWDA)

Het gemiddelde jaarlijkse rendement van IWDA (ISIN code IE00B4L5Y983) is berekend met Backtest.

Pensioenspaarfonds

We hebben de simulaties uitgevoerd met het Belfius Pension Fund High Equities fonds (ISIN code BE0159537696), wat hun meest offensieve fonds is en daarom op de lange termijn het hoogste potentiële rendement zal opleveren. Het gemiddelde jaarlijkse rendement werd berekend met behulp van de gegevens van De Tijd.

Pensioenspaarverzekering

We hebben de simulaties uitgevoerd met het Belfius Life Plan, dat een vaste rente heeft van 2,00% vanaf 2023.

Spreadsheet

We bouwden een Google Sheets spreadsheet (in het Engels) om de simulaties uit te voeren. Het houdt rekening met de entreegelden, doorlopende kosten en belastingen die voor elk scenario van belang zijn.