In deze gids zul je leren:
- Waarom pensioensparen een belangrijk instrument is voor een beter pensioen.
- Waarop je moet letten als je ervoor kiest om bij te dragen.
- Hoe kun je verder gaan dan pensioensparen om een nog beter pensioen te verdienen.
De gids voor pensioensparen
Een beter pensioen verdienen met pensioensparen
Pensioensparen is een pensioenspaarplan dat door de Belgische overheid wordt aangeboden. Het is een manier om geld opzij te zetten voor je pensioen, bovenop het staatspensioen, en het zit in de zogenaamde 3e pijler van het pensioenstelsel. Het wordt verkocht als een aantrekkelijke optie om te sparen voor je pensioen omdat het een aanzienlijke belastingvoordeel met zich meebrengt.
Deze gids is hier om uit te leggen hoe het allemaal werkt. Wij helpen je bij het bepalen van het optimale pensioenspaarplan, zodat je kunt gaan sparen.
Wat is het Belgische pensioenspaarplan?
Zoals we in de inleiding al zeiden, is pensioensparen een manier om extra geld opzij te zetten voor je pensioen, bovenop het staatspensioen dat elke Belgische werknemer begint te ontvangen bij het bereiken van de pensioenleeftijd. Het is vrijwillig, wat betekent dat je vrij bent om te kiezen of je wilt bijdragen aan een pensioenspaarrekening. Bovendien doe je dit op individuele basis en niet via je werkgever.
Elk jaar stelt de Belgische staat een maximumbedrag vast dat je kunt bijdragen aan je pensioenspaarrekening voor dat jaar. De overheid stelt dit bedrag vast op 1.270€ voor 2020 en het groeit elk jaar met de inflatie mee. Om te beginnen met pensioensparen ga je gewoon naar een bank of verzekeringsmaatschappij en vertel je hen dat je wilt bijdragen aan een pensioenspaarrekening.
Waarom zou ik het willen doen?
Het beste aan pensioensparen is dat het gepaard gaat met een fiscaal voordeel van 25% of 30%, afhankelijk van het premiebedrag.
Als je bijvoorbeeld dit jaar het maximale bedrag van 1.270€ heeft bijgedragen, verdien je 322,50€ terug via je belastingaangiftes. In wezen betekent dit dat je slechts 967,50€ uit je eigen zak hebt bijgedragen en dat de staat het resterende bedrag subsidieert. Gratis geld, dat vinden we leuk!
Het andere grote voordeel van pensioensparen is dat je een aantal goede spaargewoontes kunt ontwikkelen. Je zult je eigen spaarplan moeten opstellen en je kunt ervoor kiezen om de maandelijkse betalingen te budgetteren om de limiet van € 1.270 te bereiken of om het in één keer te doen. Dit zal je helpen bij het plannen van je toekomst en het ontwikkelen van een waardevolle gewoonte.
Hoeveel moet ik bijdragen?
Je kunt elk bedrag tussen € 0 en € 1.270 per jaar besparen. Hoe meer je spaart, hoe hoger je pensioen zal zijn. Een hogere premie zal ook leiden tot een hogere belastingvoordeel.
Hoeveel bedraagt de belastingvoordeel?
De belastingvoordeel is gelijk aan:
- 30% van de bijdrage als je bijdrage minder of gelijk is aan €990.
- 25% van de bijdrage als je bijdrage tussen €991 en €1.270 ligt.
Je kan de onderstaande grafiek gebruiken om te zien hoeveel je belastingvoordeel zal zijn voor een bepaalde jaarlijkse bijdrage. Gewoon over de grafiek bewegen!
Wat is de rode zone?
Stel je voor dat je voor het hogere belastingsplafond hebt gekozen en dat je 1.000 euro stort. Dan krijg je een belastingaftrek van € 250 in plaats van de € 297 vermindering voor het lagere plafond van € 990. Want zodra je 1 euro meer dan 990 euro stort, daalt de belastingvermindering van 30% naar 25% voor het hele bespaarde bedrag. Met andere woorden, een verlies van 47 euro. Vanaf het bedrag van 1.188 euro wordt dat verlies geëlimineerd. Het is dus niet aan te raden om tussen 991 en 1.188 euro bij te dragen, wat wordt aangegeven door de rode zone in de grafiek. Het is aan jou om te beslissen of de hogere kapitaalopbouw voorrang heeft op het lagere belastingvoordeel.
Hoe wordt mijn spaargeld belegd?
Een Belgische pensioenspaarrekening zal een van de volgende zijn:
- een verzekering. Je verdient elk jaar een vaste rente. Het rendement zal laag zijn, maar meestal voorspelbaar. Dit wordt gewoonlijk "tak 21" genoemd (vraag ons niet hoe ze aan die naam zijn gekomen).
- een fonds.De bank belegt je bijdragen in aandelen en obligaties via speciale fondsen. In vergelijking met de verzekering kun je mogelijk een hoger rendement behalen. Maar de rendementen brengen meer risico's met zich mee vanwege de onvoorspelbaarheid van de markten. In het pensioenspaarwezen noemen ze dit "tak 23".
Van oudsher zijn de beleggingen van tak 21 relatief veilig. Dankzij het gegarandeerde minimumrendement en het lage risico groeit je spaargeld in de loop van de tijd, langzaam maar zeker.
Tak 23 is een riskantere optie. Omdat je spaargeld op de financiële markten wordt belegd, bestaat het risico dat de waarde van je beleggingen lager is dan wat je inbrengt. De kosten zijn ook duurder omdat je geld actief wordt beheerd door een fondsbeheerder. Het loont echter wel om het extra risico op je op te nemen. Als je gedurende vele jaren spaart, zal een fonds van tak 23 naar verwachting een veel hoger rendement opleveren dan een tak 21-verzekering.
De impact van lage rentevoeten op tak 21
Jammer genoeg beschermen zelfs de investeringen van tak 21 niet noodzakelijkerwijs de opdrachtgever. Er was een waarschuwing uitgegeven in juli 2020 door de Belgische financiële autoriteiten dat je kapitaal kan dalen, zelfs voor tak 21-fondsen. Dit komt omdat de rentevoeten zijn gedaald tot bijna 0%. Als je de kosten die de aanbieder rekent erbij optelt, daalt het totale rendement tot onder de 0%.
Een ander gevolg van de lage rente is dat je spaargeld in een tak 21-verzekering elk jaar aan waarde inboet. Dit komt door de inflatie, het mechanisme dat ervoor zorgt dat alles elk jaar een beetje duurder wordt. Ook al groeit je spaargeld een beetje, de inflatie verlaagt de waarde ervan sneller dan dat het kan groeien.
Wat zijn de nadelen van pensioensparen?
Er zijn enkele nadelen aan het Belgische pensioenspaarplan die de aantrekkelijkheid ervan verminderen:
- Je spaargeld wordt opgesloten tot de leeftijd van 60. Je kunt het geld op een eerdere leeftijd opnemen, maar het komt met een zware fiscale boete van 33%. Daarom wordt deze optie niet aanbevolen. Bovendien rekenen de meeste fondsaanbieders uitstapvergoedingen aan wanneer je delen van je spaargeld opneemt.
- Pensioenspaarverzekeringen en -fondsen hebben instapkosten. De meeste aanbieders van tak 21 en tak 23 brengen een vergoeding in rekening voor elke bijdrage die je levert. Als een fonds bijvoorbeeld een inschrijvingsgeld van 3% heeft en je draagt €990 bij, dan zal de fondsaanbieder €29,70 opstrijken en slechts €960,30 bijdragen aan je spaargeld.
- Pensioenspaarfondsen zijn duur. Pensioenspaarfondsen worden actief beheerd, wat resulteert in hoge doorlopende kosten die je elk jaar moet betalen.
- Je kan niet meer dan het door de staat opgelegde maximum besparen. Als je meer dan 1.270€ per jaar wilt besparen, moet je een manier vinden om het overtollige bedrag op een andere manier te investeren.
Hoe duur zijn de Belgische pensioenspaarfondsen?
Elk pensioenspaarfonds kent drie soorten kosten:
- Instapkosten. De prijs die je betaalt voor elke bijdrage aan je pensioenspaarplan. Deze betaal je eenmalig per premie, meestal als percentage van het premiebedrag. Als je bijvoorbeeld € 1.000 bijdraagt aan een fonds met een instapvergoeding van 2%, dan draag je slechts € 980 bij aan je pensioensparen en betaal je € 20 aan de fondsaanbieder.
- Uitstapkosten. Sommige fondsen vragen een vergoeding om je geld eruit te krijgen. Dit is bijna altijd een percentage van het totaal gespaarde bedrag. Dus als je €30.000 hebt gespaard gedurende je carrière en het fonds brengt 5% uitstapkosten in rekening, dan verdien je slechts €28.500 terug en betaal je €1.500 aan de fondsaanbieder.
- Doorlopende kosten. De prijs die je jaarlijks aan de fondsaanbieder betaalt om je geld te beheren. Het wordt berekend als een percentage van het totale bedrag van je spaargeld.
Al je vragen beantwoord
Elk jaar zal je provider een overzicht geven (document 281.60) van alle bijdragen die je in de loop van het jaar hebt geleverd. Je moet deze verklaring ter beschikking houden voor het geval de fiscus dit eist.
Je geeft dit aan in je jaarlijkse belastingaangifte om de aftrekken op je belastingen voor het jaar te ontvangen. Zelfs als je vergeet om het een jaar (of meer!) aan te geven, kun je ze bij elkaar optellen en aan de overheid de volledige opgave van de bijdragen van je bank of verzekeringsmaatschappij bezorgen om over het belastingvoordeel te onderhandelen. Wij raden je aan om in die situatie rechtstreeks met de fiscus te spreken.
Het is gemakkelijk. Alle belastingplichtigen die in België wonen of uit een andere staat van de Europese Economische Ruimte komen en tussen 18 en 65 jaar oud zijn, komen in aanmerking voor het Belgische pensioensparen.
Om te beginnen moet je contact opnemen met een van de vele aanbieders die tak 21- of tak 23-fondsen aanbieden. Een overzicht van al deze fondsen komt binnenkort in deze gids!
Ja, je zult belasting moeten betalen over je pensioensparen als je het geld eruit haalt. De belasting wordt automatisch geïnd door de belastingdienst op je 60ste. Deze belasting is belangrijk voor het berekenen van je definitieve aangifte als je met pensioen gaat!
De belasting wordt verschillend berekend voor tak 21 en tak 23.
Voor tak 21 wordt de belasting berekend op het kapitaal dat je zou hebben waargenomen als het was gegroeid tegen het gegarandeerde tarief van het fonds en is gelijk aan 8% van dat bedrag. Omdat het rendement van een fonds van tak 21 bestaat uit het gegarandeerde tarief en een winstdeling, is deze berekening in je voordeel.
Voor tak 23-fondsen bedraagt de belasting ook 8%. Maar het wordt berekend op het kapitaal dat je hebt gespaard als het fonds een fictief jaarlijks rendement van 4,75% had. In het huidige economische klimaat is zo'n rendement vrij hoog en veel fondsen zijn niet in staat om zo'n rendement te behalen. De manier waarop de belasting wordt berekend voor tak 23-fondsen is dus waarschijnlijk niet in jouw voordeel.
Vergeet niet dat als je het geld eruit haalt voordat je 60 bent, je een grote exit-taks van 33% moet betalen. Deze belasting kan hoger zijn dan het bedrag van de belastingverlagingen die je ontving toen je het geld in een pensioenspaarplan stopte. Ook kan je fondsaanbieder een vergoeding in rekening brengen als je de pensioenspaarverzekering voor de vervaldatum verlaat. Reden te meer om niet voortijdig te vertrekken...
Dat is helemaal aan jou. Als je ervoor kiest om te sparen via een fonds van tak 21, op je 65e (of wanneer je contract afloopt), kun je ervoor kiezen om al het geld in één keer uit te sparen of te kiezen voor de optie om je geld elke maand uit te betalen.
Als je in plaats daarvan kiest voor een fonds van tak 23, kun je ervoor kiezen om je fondsen gedeeltelijk of in één keer te verkopen. Dat is aan jou om te beslissen.
Je kan je pensioensparen voortzetten na je 60e en tot je 65e. Je profiteert nog steeds van een belastingvermindering wanneer je je betalingen doet, maar je hoeft geen eindbelasting meer te betalen. Op je 60e worden de opgenomen bedragen in mindering gebracht op de eindbelasting van 8%. Dit betekent dat je in de laatste jaren van een mooie belastingvermindering kunt genieten.
Morbide vraag, maar dit zijn dingen om te overwegen als je een plan kiest dat bij je past. Als je voor een fonds van tak 21 hebt gekozen en je sterft voor het einde van de looptijd (meestal voor je 65e), dan ontvangen je erfgenamen de uitgekeerde bedragen, de gegarandeerde rente en de eventuele winstdeling.
Als je kiest voor een fonds van tak 23, hebben je erfgenamen recht op de waarde van het fonds op het moment van je overlijden. Als je voor je 60e overlijdt, wordt de voorheffing eerst in mindering gebracht voordat het geld wordt vrijgegeven.
Je erfgenamen zullen erfbelasting moeten betalen over het bedrag dat zij erven. Als je voor je 60e overlijdt, wordt eerst de roerende voorheffing ingehouden en moeten zij vervolgens successierechten betalen over wat er overblijft.
Ja, dat kan je wel. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je niet tevreden bent met de opbrengst of de kosten van een fonds.
Een manier om plannen te veranderen is door je bijdragen aan je oude fonds te stoppen en bij te dragen aan een fonds dat beter bij je profiel past.
Een andere strategie is het vragen van een intrekking van je oude bijdragen, maar dat zal waarschijnlijk de 33% fiscale boete en exit fees met zich meebrengen. Wij raden je aan dit te overwegen voordat je een andere beleggingsstrategie kiest.
Je mag het ons vragen! Stuur ons je vraag op hello@curvo.eu, of stel je vraag op Twitter of Instagram.
Meer doen dan pensioensparen voor een nog beter pensioen
In België komt je pensioen voort uit bijdragen van vier zogenaamde pijlers:
- Staatspensioen (pijler 1). De overheid geeft elke Belgische werknemer, of het nu gaat om een werknemer, een zelfstandige of een ambtenaar, recht op een staatspensioen. Het bedrag is afhankelijk van het aantal jaren dat je in de loop van je loopbaan hebt gewerkt en van de lonen die je hebt verdiend. Hoe hoger je salaris tijdens je loopbaan, hoe hoger je staatspensioen zal zijn. Je kan onze calculator gebruiken om je staatspensioen in te schatten.
- Aanvullend pensioen (pijler 2). De bijdragen worden betaald via je werkgever en dragen een fiscaal voordeel. Meestal dragen zowel je werkgever als jezelf bij aan het aanvullend pensioen.
- Pensioensparen (pijler 3). Waar deze gids over gaat!
- Vrijwillig persoonlijk sparen zonder belastingvoordeel (pijler 4). Elk verder sparen dat je doet, bijvoorbeeld door te sparen op een spaarrekening of door je spaargeld zelf te beleggen, valt in deze categorie. Dit type van sparen maakt geen deel uit van een door de staat gesubsidieerde regeling, zodat je niet kunt profiteren van eventuele fiscale voordelen.
Het is mogelijk om door alle vier de pijlers heen te sparen. Je uiteindelijke pensioen is de opbouw van de bijdragen van elk van de vier pijlers. Wij raden je aan je aandacht te richten op de twee andere manieren waarop je, naast pensioensparen, kunt sparen voor een hoger pensioen:
- Sparen via het aanvullend pensioen via je werkgever.
- Haal meer uit je spaargeld door te beleggen in diensten zoals Curvo.