Je hebt waarschijnlijk gehoord dat ETF's geweldig zijn voor het opbouwen van vermogen. Ze zijn eenvoudig, gediversifieerd en perfect voor langetermijnbeleggen.
Maar dan stuit je op ETN's en die lijken dezelfde voordelen te bieden met een betere fiscale behandeling in België. Lagere transactiekosten, geen dividendbelasting en ze volgen net zo goed indexen.
Hier zit het addertje onder het gras: ETN's en ETF's werken onder de motorkap heel anders. De ene wordt ondersteund door echte activa die je echt bezit. De andere is slechts een belofte van een bank. En dat verschil kan je alles kosten als je verkeerd kiest.
Wat is een ETF?
Een ETF (afkorting van exchange-traded fund) is een soort fonds dat je kunt kopen en verkopen op de aandelenmarkt, net als een aandeel. De meeste ETF's volgen een index, zoals de S&P 500 of MSCI World. Dat betekent dat de ETF alle activa in de index bezit, zoals aandelen van Apple of Amazon, en als je een ETF koopt, bezit je een klein deel van die mix.
Je hebt een effectenmakelaar nodig om ETF's te kopen en je kunt ze tijdens markturen verhandelen tegen elke prijs die de markt bepaalt. ETF's zijn populair omdat ze twee grote voordelen combineren: ze geven je diversificatie (je geld is verspreid over veel bedrijven) en ze zijn gemakkelijk te kopen en te verkopen. Er is meestal geen groot minimum, je kunt vaak al beginnen met één aandeel. En er zijn ETF's voor vrijwel elke markt of thema dat je maar kunt bedenken.
In België ontdekken steeds meer mensen ETF's, vooral degenen die hun beleggingen zelf willen beheren. De Hangmatbelegger, geschreven door Curvo mede-oprichter Yoran, heeft geholpen om het woord te verspreiden.
Kortom, ETF's maken het eenvoudig om te beleggen in een brede markt of sector.
Wat is een ETN?
Een ETN (exchange-traded note) lijkt op het eerste gezicht op een ETF. Je koopt en verkoopt het op de beurs, net als een ETF. Maar wat je koopt is heel anders. Een ETN is een soort schuld. Het is een belofte van een bank of financiële instelling om je in de toekomst het rendement van een specifieke index of strategie uit te betalen. Je bezit de activa in die index niet echt. In plaats daarvan vertrouw je erop dat de bank woord houdt.
Sommige ETN's volgen dingen die moeilijker te beleggen zijn via gewone fondsen, zoals bepaalde grondstoffen of ingewikkelde handelsstrategieën. Ze keren onderweg geen dividend of rente uit. Je verdient (of verliest) alleen geld als je de ETN verkoopt of als hij zijn vervaldatum bereikt.
Een voordeel is dat terwijl je een ETN houdt, je meestal geen belasting hoeft te betalen over dividenden, omdat die er niet zijn. Maar er is ook een groot risico. Als de bank die de ETN heeft uitgegeven failliet gaat, kun je alles verliezen, hoe goed de index ook presteerde. Dit is een belangrijk verschil met ETF's, die de aandelen of obligaties in een apart fonds houden.
Verschillen tussen een ETN en een ETF
ETN's en ETF's kunnen allebei worden gekocht en verkocht op de beurs en ze kunnen dezelfde index volgen. Maar wat erin zit is heel verschillend. Deze verschillen zijn belangrijk. Ze beïnvloeden het risico dat je neemt, hoeveel belasting je misschien moet betalen en hoe de investering zich gedraagt. Hier volgt een kort overzicht van de belangrijkste verschillen:
Zoals je in de tabel kunt zien, werken ETF's en ETN's op heel verschillende manieren. Met een ETF investeer je in echte activa zoals aandelen of obligaties. Met een ETN vertrouw je erop dat een bank je betaalt op basis van hoe een index presteert. Laten we eens wat dieper ingaan op de belangrijkste verschillen, vooral rond belastingen en risico's, die er veel toe doen als je vanuit België belegt.
Belastingen voor Belgische beleggers
Belastingen kunnen ten koste gaan van je rendement, dus het is goed om te weten hoe ETF's en ETN's in België worden behandeld.
Transactiebelasting (TOB)
Elke keer dat je handelt op de aandelenmarkt in België, betaal je een belasting die de TOB wordt genoemd. Voor ETF's kan dit tarief 0,12%, 0,35% of zelfs 1,32% zijn. Het hangt af van waar het fonds is gevestigd en of het dividend uitkeert. Bijvoorbeeld, Belgische ETF's die dividenden herbeleggen (accumulerende ETF's) krijgen vaak het hoogste tarief: 1.32%. Maar veel buitenlandse ETF's, zelfs accumulerende, worden belast tegen slechts 0,12%. Het is rommelig en brokers zijn het niet altijd met elkaar eens. Met ETN's is het eenvoudiger. Ze worden belast tegen een vast tarief van 0,12%, wat er ook gebeurt. Dat is hetzelfde tarief als de meeste obligatietransacties. In veel gevallen zijn ETN's dus goedkoper om te verhandelen dan sommige ETF's.
Dividendbelasting
In België worden dividenden belast tegen 30%. Als je een ETF aanhoudt die dividend uitkeert, verlies je 30% van dat dividend aan belastingen. Daarom geven de meeste Belgische beleggers de voorkeur aan ETF's die winsten herbeleggen. ETN's betalen meestal niets uit tijdens hun levensduur: geen dividenden, geen rente. Dus terwijl je een ETN houdt, betaal je geen dividendbelasting. Dat maakt ze belastingefficiënt op een vergelijkbare manier als accumulerende ETF's.
Reynders-taks
Er is een belasting van 30% op obligatiewinsten in fondsen of ETF's als het fonds meer dan 10% in obligaties heeft. Dit wordt de Reynders belasting genoemd. Als je bijvoorbeeld een ETF verkoopt die voor de helft uit obligaties bestaat, betaal je 15% belasting over de totale winst. Deze belasting geldt niet voor ETF's die alleen aandelen bevatten. Daarom houden veel Belgen het bij aandelen-ETF's.
Hoe zit het met ETN's? Als de ETN alleen aandelen of grondstoffen volgt, is er geen Reynders belasting. Als het obligaties volgt, zijn de regels minder duidelijk, omdat ETN's geen gewone fondsen zijn. In sommige gevallen kunnen ze de Reynders belasting vermijden, maar dat hangt ervan af, en het komt sowieso zelden voor dat gewone beleggers obligatie-ETN's aanhouden.
Kapitaalwinst
Houd er ook rekening mee dat België van plan is om in 2026 een belasting van 10% op aandelenwinsten in te voeren. Dit kan invloed hebben op zowel ETF's als ETN's die aandelen aanhouden.
ETN's kunnen belastingvriendelijker zijn in België. Ze vermijden dividendbelasting en krijgen altijd de laagste transactietaks. Maar met ETF's moet je de juiste soort kiezen (zoals accumulerende) en betaal je misschien toch een hogere TOB. Dat gezegd hebbende, baseer niet je hele beleggingsstrategie op belastingen. ETN's brengen meer risico met zich mee, wat ook van belang is.
Risico's en andere overwegingen
ETN's zien er op het eerste gezicht misschien aantrekkelijk uit, vooral vanwege de belastingvoordelen. Maar ze brengen extra risico's met zich mee die ETF's niet hebben.
Kredietrisico: de grote
Dit is het grootste verschil tussen ETF's en ETN's. Met een ETF bezit je echte activa, zoals aandelen van bedrijven, via het fonds. Zelfs als de ETF-aanbieder failliet gaat, blijven de beleggingen apart en veilig. Met een ETN bezit je niets. Het is gewoon een belofte van een bank om je te betalen op basis van hoe een index presteert. Als die bank failliet gaat, loopt je geld gevaar, zelfs als de index stijgt. Dit is niet alleen theorie: je herinnert je waarschijnlijk nog wel dat toen Lehman Brothers in 2008 omviel, hun ETN-houders geld verloren. Als Belgische belegger moet je dus vertrouwen hebben in de uitgevende instelling en op de hoogte zijn van hun financiële gezondheid. Grote namen zoals Barclays of UBS geven veel ETN's uit, maar geen enkele bank is 100% veilig.
Liquiditeitsrisico: moeilijker te kopen en verkopen
Zowel ETF's als ETN's gaan op en neer met de markt. Maar ETN's kunnen moeilijker te verhandelen zijn. Veel ervan worden niet vaak verhandeld, wat betekent dat je misschien geen eerlijke prijs krijgt als je snel wilt verkopen. Het prijsverschil tussen kopers en verkopers (de spread genoemd) kan groot zijn, vooral in stressvolle tijden. ETF's daarentegen zijn meestal veel gemakkelijker te kopen en te verkopen. De populairste worden voortdurend verhandeld, met kleinere spreads en meer transparantie.
Volgnauwkeurigheid: een klein voordeel voor ETN's
Eén ding waar ETN's goed in zijn, is het exact evenaren van de prestaties van de index (minus vergoedingen). Dat komt omdat de uitgever het rendement garandeert. ETF's kunnen soms iets minder goed presteren door kosten of de manier waarop ze zijn opgebouwd. Maar voor de meeste brede ETF's, zoals de ETF's die de MSCI World volgen, is dit verschil heel klein. En het is het niet waard om kredietrisico toe te voegen. Als je belegt voor de lange termijn, is een kleine trackingfout veel veiliger dan het risico lopen dat een bank in gebreke blijft.
Complexiteit: ETN's zijn lastiger
ETF's zijn eenvoudig te begrijpen: ze houden een mix van beleggingen aan en jij bezit daar een stukje van. ETN's zijn ingewikkelder. Het zijn schuldproducten en kunnen speciale regels of zelfs risicovolle eigenschappen hebben, zoals een hefboomwerking. Sommige zijn vervroegd aflosbaar of hebben regels voor vervroegde aflossing. Daarom zijn ETN's vaak gericht op meer gevorderde beleggers. Als je een eenvoudige portefeuille opbouwt voor de lange termijn (zoals de meeste Belgische beleggers), dan zijn ETF's meestal de betere en veiligere keuze.
ETN's kunnen zinvol zijn in speciale gevallen, zoals blootstelling aan goud, olie of zelfs crypto als er geen geschikte ETF is. Maar je moet de risico's volledig begrijpen voordat je erin springt.
Samenvatting
Aan de oppervlakte lijken ETF's en ETN's misschien op elkaar, maar het zijn fundamenteel verschillende beleggingen. ETF's geven je echt eigendom in een gediversifieerde portefeuille van activa, terwijl ETN's in wezen schuldbekentenissen van banken zijn. Voor de meeste Belgische beleggers die vermogen opbouwen op lange termijn, bieden ETF's de betere combinatie van eenvoud, veiligheid en belastingefficiëntie.
De sleutel is het kiezen van het juiste type ETF voor jouw situatie. Zoek naar accumulerende fondsen die dividenden automatisch herbeleggen en controleer de transactiebelasting voordat je koopt. Ja, ETN's besparen je misschien wat belasting op de korte termijn, maar dat kleine voordeel rechtvaardigt zelden het kredietrisico dat je neemt.
Onthoud dat succesvol beleggen niet draait om het vinden van het perfecte product met de laagste kosten. Het gaat om consistent beleggen op de lange termijn in gediversifieerde activa die je begrijpt. Of je nu kiest voor ETF's of ETN's, de belangrijkste stap is om gewoon te beginnen en geïnvesteerd te blijven tijdens de ups en downs van de markt.