Meerwaardebelasting: wat het betekent voor je beleggingen

10% belasting met €10.000 vrijstelling

In januari 2025 bereikte de nieuwe Belgische regering een akkoord voor de coalitie. Als onderdeel daarvan kwamen ze overeen om een belasting van 10% in te voeren op meerwaarden voor financiële activa. Een meerwaarde is de winst die je maakt als je een investering verkoopt voor meer dan je ervoor hebt betaald. Tot nu toe had België geen meerwaardebelasting op aandelen en ETF's.

Vanaf 1 januari 2026

De belasting wordt ingevoerd op 1 januari 2026, maar wordt niet met terugwerkende kracht toegepast. In de praktijk betekent dit dat alle vermogenswinsten die vóór 31 december 2025 zijn verdiend belastingvrij blijven. Je hoeft geen meerwaardebelasting te betalen voor het jaar 2025, ook al vul je die belastingaangifte in 2026 in.

Alle soorten financiële activa

De belasting heeft betrekking op een breed scala aan financiële activa:

• ‍ETF's, evenals indexfondsen, ETN's en ETC's
• Aandelen
• Beleggingsfondsen
• Obligaties
• Valuta
• Grondstoffen zoals goud. Gouden sieraden vallen niet onder de regels voor meerwaardebelasting. Ze blijven belastingvrij tenzij je ze verhandelt met winstoogmerk.
• Crypto-activa, waaronder NFT's
• Financiële derivaten zoals opties, futures en CFD's

Vrijstelling van €10.000 die kan oplopen tot €15.000

De eerste €10.000 aan winst per jaar per persoon is belastingvrij. Dit bedrag wordt elk jaar geïndexeerd, wat betekent dat het min of meer de inflatie volgt.

Als je niet je hele vrijstelling gebruikt, kan een deel worden overgedragen naar het volgende jaar:

• Slechts 1/10 van de jaarlijkse vrijstelling (dus €1.000 als de vrijstelling €10.000 is) kan elk jaar worden overgedragen.
• Je kunt ongebruikte delen tot een maximum van vijf jaar accumuleren, wat betekent dat de totale carry-forward niet hoger kan zijn dan €5.000.
• Als je je vrijstelling in een bepaald jaar gebruikt, moet je eerst de oudste overgedragen bedragen gebruiken. Dit heet het FIFO-principe, "first in, first out".

Dus als je niet je volledige vrijstelling gebruikt, kun je €1.000 per jaar overdragen, tot een totaal van €5.000. Hierdoor kan je maximale vrijstelling groeien van €10.000 naar €15.000 als je deze vijf jaar niet gebruikt.

Voorbeeld

Stel dat je geen van je beleggingen verkoopt in 2026. Dit betekent dat je je jaarlijkse vrijstelling van €10.000 niet gebruikt. Volgens de belastingregels mag je een tiende van dat bedrag, oftewel €1.000, overdragen naar het volgende jaar.

In 2027 is je vrijstelling nu €11.000. Als je deze weer niet gebruikt, kun je nog eens € 1.000 overdragen. Je vrijstelling voor 2028 wordt dan €12.000.

Je kunt dit maximaal vijf jaar blijven doen. Elk jaar dat je je vrijstelling niet gebruikt, draag je €1.000 over, tot een maximum van €5.000. Na vijf jaar kan je totale vrijstelling dus oplopen tot €15.000 (€10.000 jaarlijkse vrijstelling + €5.000 overgedragen uit voorgaande jaren).

Als je dan een meerwaarde realiseert, is de eerste €15.000 van de winst belastingvrij.

Kosten en belastingen worden niet meegenomen in de berekening van de vermogenswinst

Wanneer je een investering verkoopt, is het verleidelijk om alle kosten en vergoedingen af te trekken om je "echte" winst te berekenen. Maar voor de meerwaardebelasting mag dat niet. De wet stelt duidelijk dat er geen kosten of belastingen in verband met het kopen of verkopen van een activum mogen worden meegerekend bij het berekenen van je vermogenswinst. Hieronder vallen brokerkosten, transactiekosten en de beurstaks (TOB). Dus zowel je aankoopprijs als je verkoopprijs worden beschouwd als brutobedragen, vóór alle kosten of belastingen.

Stel je koopt een investering van €10.000. Je betaalt ook €15 aan brokerkosten en €12 aan beurstaks, dus het totale bedrag dat je rekening verlaat is €10.027.

Een tijdje later verkoop je dezelfde investering voor €13.000. Opnieuw betaal je €15 aan brokerkosten en €16 aan beurstaks, waardoor er €12.969 op je rekening overblijft.

Vanuit jouw gezichtspunt lijkt je winst €12.969 - €10.027 = €2.942 te zijn. Maar voor de meerwaardebelasting tellen die extra kosten niet mee. De belastingdienst berekent je winst als €13.000 - €10.000 = €3.000. Ook al heb je eigenlijk iets minder verdiend, je wordt belast over de volledige bruto winst van €3.000.

Je kunt winsten compenseren met verliezen

Gerealiseerde vermogenswinsten kunnen worden verrekend met gerealiseerde vermogensverliezen, zolang ze in hetzelfde belastingjaar zijn gemaakt. Dus als je €10.000 winst hebt gemaakt op de verkoop van een aandeel, maar €15.000 verlies op de verkoop van een ander aandeel, is het resultaat een nettoverlies van €5.000, zodat je niet wordt belast. Je kunt verliezen niet meenemen naar volgende jaren.

De aankoopprijs bepalen

Momentopname op 31 december 2025 voor activa gekocht vóór 2026

Volgens het regeerakkoord zullen vermogenswinsten die worden behaald voordat de nieuwe wet van kracht wordt, niet worden belast. Met andere woorden, winsten gemaakt vóór 1 januari 2026 blijven belastingvrij.

Om dit mogelijk te maken, introduceert de wet een speciale regel voor investeringen die vóór 2026 zijn gekocht, maar na die datum zijn verkocht. In plaats van de oorspronkelijke aankoopprijs te gebruiken om de winst te berekenen, gebruikt de wet de waarde van het actief op 31 december 2025 als uitgangspunt. Deze datum wordt vaak het "momentopname-moment" of "fotomoment" genoemd.

Vanaf 2026 is je belastbare meerwaarde dus het verschil tussen de verkoopprijs en de waarde van je investering op 31 december 2025.

Voorbeeld

Je hebt in 2022 een investering gekocht voor €100. Op 31 december 2025 is het €150 waard. Je verkoopt het vervolgens in 2027 voor €170.

Je totale winst is €70 (€170 - €100). Maar voor belastingdoeleinden is alleen de €20 winst die na 2025 is ontstaan belastbaar (€170 - €150). De winst van €50 die vóór 2026 is gemaakt, blijft volledig belastingvrij.

Deze regel zorgt ervoor dat de nieuwe meerwaardebelasting alleen van toepassing is op winsten die zijn gemaakt nadat de wet van kracht is geworden, niet op winsten die in voorgaande jaren zijn opgebouwd.

Als je oorspronkelijke aankoopprijs hoger was dan de waarde van 2025

In de meeste gevallen zal de waarde van je beleggingen op 31 december 2025 hoger zijn dan wat je oorspronkelijk hebt betaald. Dat betekent dat je een ongerealiseerde winst hebt op het zogenaamde "momentopname".

Maar het tegenovergestelde kan ook gebeuren. Als de oorspronkelijke aankoopprijs van je investering hoger was dan de waarde op 31 december 2025, dan heb je op die datum een ongerealiseerd verlies.

De wet staat een uitzondering toe in deze situatie. Als je de investering uiteindelijk verkoopt, kun je de hogere oorspronkelijke aankoopprijs gebruiken in plaats van de lagere waarde van 2025 bij het berekenen van je belastbare winst. Dit zorgt ervoor dat je niet wordt belast over eerdere verliezen die plaatsvonden voordat de nieuwe meerwaardebelasting van kracht werd.

Stel bijvoorbeeld dat je in 2024 aandelen hebt gekocht voor €200. Op 31 december 2025 is hun waarde gedaald tot €150. Je verkoopt ze dan in 2027 voor €210. Onder deze uitzondering kun je je oorspronkelijke aankoopprijs van €200 gebruiken in plaats van de lagere waarde van €150 in 2025. Dus je belastbare winst wordt berekend als €210 - €200 = €10. Zonder deze regel zou je zijn belast op €210 - €150 = €60.

Er is een belangrijke voorwaarde om te onthouden: deze uitzondering geldt alleen voor verkopen tot 31 december 2030. Vanaf 1 januari 2031 vervalt de uitzondering. Daarna zal altijd de waarde van 31 december 2025 als referentiepunt worden gebruikt, zelfs als je oorspronkelijke aankoopprijs hoger was.

En als je de investering na 1 januari 2026 met verlies verkoopt, kun je alleen het verlies aftrekken dat na de momentopname is ontstaan. Verliezen van vóór 2026 worden niet erkend voor belastingdoeleinden.

Verkopen gebeurt in FIFO-volgorde

Als je regelmatig investeert in dezelfde activa, bijvoorbeeld door elke maand dezelfde ETF te kopen, zul je waarschijnlijk meerdere partijen van die investering bezitten die tegen verschillende prijzen zijn gekocht.

Om je meerwaarde te berekenen als je verkoopt, past de belastingdienst het "First-in, First-out" (FIFO) principe toe. Dit betekent dat wanneer je een deel van je bezit verkoopt, de aandelen die je het eerst hebt gekocht worden beschouwd als de aandelen die je het eerst verkoopt. Bij elke verkoop wordt je aankoopprijs dus gebaseerd op de oudste eenheden die je nog in je portefeuille hebt. Deze regel bepaalt welk deel van je investering belast wordt en hoeveel de belastbare winst zal zijn.

Voorbeeld

Stel dat je drie keer dezelfde financiële activa hebt gekocht:

• 10 aandelen van € 100 per stuk in 2026
• 20 aandelen van elk €150 in 2027
• 70 aandelen tegen €200 per stuk in 2028

Later in 2028 verkoop je 25 aandelen voor €200 per stuk. Volgens de FIFO-regel zijn de eerste 10 verkochte aandelen van je aankoop in 2026 en de volgende 15 aandelen van je aankoop in 2027. Je belastbare winst is dus:

• 10 × (€200 - €100) = €1,000
• 15 × (€200 - €150) = €750

Totale belastbare winst: €1.750

Het cruciale punt is dat je geen keuze hebt. Zelfs als je liever de recentere aandelen zou verkopen, wat meestal minder winst zou opleveren, past de belastingdienst strikt het FIFO-principe toe.

Je moet de aankoopprijs kunnen bewijzen

Als je niet kunt bewijzen hoeveel je oorspronkelijk voor een investering hebt betaald, zal de Belgische belastingdienst ervan uitgaan dat je aankoopprijs nul is. Dat betekent dat de volledige verkoopprijs zal worden beschouwd als een belastbare meerwaarde.

Deze regel is vooral relevant voor cryptobeleggers. Veel early adopters kochten hun eerste Bitcoins of Ethereums jaren geleden op beurzen die niet meer bestaan. Als je die oorspronkelijke aankoopprijzen niet kunt bewijzen, kan de belastingdienst de volledige waarde van je crypto behandelen als belastbare winst.

Hoe de belasting wordt geïnd door brokers en platforms

Wanneer de nieuwe meerwaardebelasting op 1 januari 2026 van kracht wordt, hangt de manier waarop deze wordt geïnd af van waar je broker of beleggingsplatform is gevestigd. De regels verschillen tussen Belgische en buitenlandse platforms. En zelfs bij Belgische platforms heb je de optie om af te zien van automatische belastinginhouding.

Er zijn in wezen drie systemen:

1. Belgische brokers met automatische belastinginhouding
2. Belgische brokers met "opt-out" (geen bronbelasting ingehouden)
3. Buitenlandse brokers: helemaal geen inhouding

1. Belgische brokers met automatische belastinginhouding

Als je belegt via een Belgische broker, bank of beleggingsplatform, wordt de meerwaardebelasting meestal automatisch ingehouden telkens als je een belegging met winst verkoopt. Dit heet "bronheffing". Je broker zal onmiddellijk 10% van je winst inhouden en dit overmaken aan de Belgische belastingdienst. Aan het einde van het belastingjaar sturen ze je ook een belastingsaangifte met een lijst van al je verkopen en de reeds ingehouden belasting.

Dit systeem heeft een zogenaamd "bevrijdend effect". Het betekent dat je deze vermogenswinst niet opnieuw hoeft aan te geven in je belastingaangifte. De belasting is al betaald.

Er zit echter een addertje onder het gras. Belgische brokers kunnen bij het berekenen van de belasting geen rekening houden met het volgende:

• Verliezen die je mogelijk hebt gemaakt op andere beleggingen.
• Je jaarlijkse vrijstelling van €10.000.
• Een hogere aankoopprijs als je het activum vóór 2026 hebt gekocht (wanneer de "momentopname"-regel van toepassing is).

Omdat je broker geen volledig beeld heeft van je portefeuille op alle platforms, moet hij uitgaan van het slechtste geval en de volledige 10% inhouden op elke verkoop.

Waarom dit lastig kan zijn

Stel je voor dat je in januari 2026 een activum verkoopt met €70.000 winst. Je broker zal onmiddellijk €7.000 (10%) inhouden. Maar omdat de eerste €10.000 aan vermogenswinst belastingvrij is, ben je eigenlijk geen belasting verschuldigd over deze transactie.

Het probleem is dat je broker dat niet weet. Ze zijn wettelijk verplicht om de belasting toch in te houden. Je zult moeten wachten tot je belastingaangifte van 2026, die je in juni 2027 indient, om die €7.000 terug te vragen. Het kan een paar maanden langer duren voordat de terugbetaling er is.

Dus hoewel automatische inhouding dingen gemakkelijk maakt, kan het ook betekenen dat je tijdelijk geld leent aan de overheid.

2. Belgische brokers met "opt-out" (geen bronbelasting ingehouden)

Om dit vooruitbetalingsprobleem en de andere beperkingen van de belastinginhouding te vermijden, geeft de wet je de optie om "af te zien" van automatische inhouding. Als je deze optie kiest voor het begin van het belastingjaar, zal je Belgische broker de 10% belasting niet inhouden op het moment van verkoop. In plaats daarvan moet je de meerwaardebelasting zelf aangeven en betalen via je jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting.

Waarom sommige beleggers liever niet meedoen

Ervoor kiezen kan zinvol zijn als:

1. Je wilt verliezen compenseren. Bijvoorbeeld als je winst hebt gemaakt op sommige beleggingen, maar verlies op andere. Je kunt dit alleen doen via je belastingaangifte.
2. Je hebt activa gekocht vóór 2026 tegen een hogere prijs. Je mag misschien je oorspronkelijke aankoopprijs gebruiken in plaats van de lagere momentopname, waardoor je belastbare winst lager uitvalt.
3. Je wilt niet bijna twee jaar wachten om je geld terug te krijgen, zoals in het voorbeeld hierboven.

De keerzijde

Als je afziet van automatische inhouding, moet je de berekeningen zelf doen of met de hulp van een boekhouder. Je verliest ook de discretie die automatische inhouding met zich meebrengt, omdat je alle transacties rechtstreeks bij de belastingdienst moet aangeven. Toch zal je Belgische broker je waarschijnlijk een jaarlijks belastingrapport blijven sturen met alle benodigde gegevens om dit gemakkelijker te maken.

3. Buitenlandse brokers: helemaal geen inhouding

Als je een buitenlandse broker gebruikt, zoals DEGIRO, Trade Republic of een ander platform zonder Belgische vestiging, dan verandert de situatie volledig.

Buitenlandse brokers zijn niet verplicht om de Belgische meerwaardebelasting in te houden. Ze zullen het gewoon negeren. Er is ook geen garantie dat een buitenlandse broker een belastingverklaring zal afgeven die compatibel is met het Belgische systeem.

Dit betekent dat je waarschijnlijk zult moeten:

• Bereken zelf je winsten en verliezen voor elke transactie.
• Houd een administratie bij van al je aankopen en verkopen.
• Geef alles correct aan in je jaarlijkse belastingaangifte.

Dit kan tijdrovend en ingewikkeld zijn, vooral als je regelmatig belegt of meerdere platforms gebruikt.

Vergelijking: hoe brokers omgaan met de nieuwe meerwaardebelasting

De belangrijkste conclusies zijn:

• Belgische broker met inhouding: makkelijkste optie, maar je betaalt misschien tijdelijk te veel en moet wachten op een terugbetaling.
• Belgische broker met opt-out: meer controle en snellere toegang tot je geld, maar je moet zelf de belasting indienen.
• Buitenlandse broker: volledige doe-het-zelf zonder inhouding en waarschijnlijk geen hulp (behalve Curvo!).

De exit taks als je uit België verhuist

Als je in België woont en besluit om naar een ander land te verhuizen, kun je te maken krijgen met de zogenaamde exit tax.

Wanneer je je fiscale woonplaats uit België verplaatst, gaat de wet ervan uit dat je op dat moment al je beleggingen hebt "verkocht", zelfs als je niet echt iets hebt verkocht. Dit betekent dat alle ongerealiseerde winsten (winsten die alleen op papier bestaan) die je hebt opgebouwd sinds 1 januari 2026 worden belast alsof ze zijn gerealiseerd.

Kortom: als je België verlaat, ben je mogelijk belasting verschuldigd over winsten die je nog niet hebt geïnd.

Je hoeft niet meteen te betalen als je binnen de EU of EER verhuist

Het goede nieuws is dat België inziet hoe oneerlijk dit zou zijn voor mensen die vaak verhuizen voor hun werk, vooral EU-burgers en buitenlandse professionals.

Als je verhuist naar een land dat deel uitmaakt van de:

• Europese Unie (EU),
• Europese Economische Ruimte (EER), inclusief Noorwegen, IJsland en Liechtenstein, of
• elk ander land met een belastingverdrag dat voorziet in informatie-uitwisseling en samenwerking met België,

dan krijg je automatisch uitstel. Dit betekent dat je de exitheffing niet meteen hoeft te betalen als je België verlaat.

Voorbeeld: een EU-werknemer die naar het buitenland verhuist

Stel, je werkt voor een Europese instelling in Brussel en je bent van plan om in 2026 naar Luxemburg te verhuizen voor een nieuwe functie. Je bezit een portefeuille van ETF's die sinds 2026 in waarde is gestegen.

Normaal gesproken zou het verlaten van België leiden tot de exitheffing, omdat je je fiscale woonplaats naar het buitenland verplaatst. Maar omdat Luxemburg een EU-land is, wordt je belastingbetaling automatisch uitgesteld. Je hoeft je beleggingen niet te verkopen of er belasting over te betalen als je verhuist.

Zolang je die investeringen niet binnen twee jaar verkoopt en je in de EU blijft wonen, vervalt de belastingverplichting na 24 maanden. Je betaalt dus eigenlijk nooit exitheffing.

De "controleperiode" van 24 maanden

Als je verhuist, duurt het belastinguitstel 24 maanden. Gedurende die tijd:

1. Je kunt de investeringen die onder het uitstel vallen niet verkopen. Als je dat wel doet, wordt de belasting onmiddellijk verschuldigd in België.
2. Je kunt binnen die periode weer verhuizen (bijvoorbeeld van België naar Frankrijk en dan naar Duitsland), zolang je maar binnen de EU, EER of een verdragsland blijft.

Elk jaar moet je een korte bevestiging sturen naar de Belgische belastingdienst waaruit blijkt dat je nog steeds aan deze voorwaarden voldoet. Als je dat vergeet, eindigt het uitstel en moet je belasting betalen.

Als je verhuist naar een land buiten de EU of EER, of een land zonder een in aanmerking komend belastingverdrag, dan is het uitstel niet automatisch. Je kunt nog steeds uitstel van betaling aanvragen, maar dan moet je een financiële garantie geven, zoals een bankdeposito of obligatie, om het potentiële belastingbedrag te dekken.

Wanneer vervalt de exitheffing?

Na 24 maanden:

• Als je bent teruggekeerd naar België en je hebt de investeringen niet verkocht, dan vervalt de exit taks.
• Als je in het buitenland bent gebleven en de beleggingen nog steeds houdt, vervalt de belastingverplichting. Je bent dan niets verschuldigd.

Belangrijkste afhaalmaaltijd

Voor de meeste buitenlanders die in België wonen en werken, vooral voor diegenen die naar een ander land in Europa verhuizen, zal de exit taks geen onmiddellijke kosten met zich meebrengen. Als je naar een ander EU- of EER-land verhuist, wordt de betaling automatisch uitgesteld en de verschuldigde belasting verdwijnt na twee jaar als je je beleggingen niet verkoopt. Maar als je van plan bent om buiten Europa te verhuizen of als je vergeet om aan de rapportagevoorwaarden te voldoen, kun je een echte belastingaanslag op papieren winsten tegemoet zien. Het is dus slim om je voor te bereiden voordat je België verlaat.

Strategie voor Belgische ETF-beleggers

De meerwaardebelasting verandert misschien een paar praktische details voor ETF-beleggers in België, maar het verandert niets aan de kernprincipes van goed beleggen.

Fiscaal oogsten van verliezen alleen als het zinvol is

Sommige beleggers zouden in de verleiding kunnen komen om ETF's met verlies te verkopen om andere winsten te compenseren en hun belastingrekening te verlagen. Dit kan werken, maar het gaat gepaard met transactiekosten, beurstaks en het risico dat je toekomstige winsten misloopt als de markt kort na je verkoop weer aantrekt.

In de praktijk is het moeilijk om het goed te doen. En het gaat in tegen de mindset van een ijverige buy-and-hold belegger, waarbij je rustig belegt, niet sleutelt en de tijd het werk laat doen.

Blijf bij de basis

Zelfs met de nieuwe belasting veranderen de belangrijkste principes van langetermijnbeleggen niet:

• Beleg regelmatig in wereldwijd gediversifieerde ETF's.
• Blijf geïnvesteerd, ongeacht wat de markt doet.
• Volg een gedisciplineerde strategie om elke maand een deel van je inkomen te investeren.

De nieuwe belasting kan invloed hebben op hoe je broker transacties afhandelt, maar het verandert niet waarom ETF-beleggen werkt. De meest succesvolle beleggers zijn nog steeds degenen die kopen, vasthouden en de samengestelde groei zijn werk laten doen, en dat alles terwijl ze ontspannen.

Conclusie

De nieuwe 10% meerwaardebelasting verandert hoe je vanaf 2026 moet denken over het verkopen van je beleggingen. Maar het verandert niets aan de basisprincipes van goed beleggen. Je profiteert nog steeds het meest van het kopen van wereldwijd gediversifieerde ETF's, ze op de lange termijn te houden en de samengestelde groei zijn werk te laten doen.

Met een vrijstelling van €10.000 en de mogelijkheid om verliezen te compenseren, zullen de meeste Belgische beleggers een beperkte belastingfactuur hebben, vooral als ze een lange termijn buy-and-hold strategie volgen. En als je een Belgische broker of een platform zoals Curvo gebruikt, wordt veel van de administratie afgehandeld, hoewel je misschien terugbetalingen moet aanvragen via je belastingaangifte.

Het belangrijkste is om kalm te blijven en vast te houden aan je strategie. Laat je niet door belastingregels dwingen tot onnodige verkopen of complexe manoeuvres. Concentreer je op wat belangrijk is: regelmatig beleggen, geduld en tijd in de markt.